Epiduralna anestezija

Za porođaj bez bola

Jedna od najčešćih nedoumica trudnica pred porođaj jeste da li primeniti epiduralnu anesteziju. Bitno je znati sve o proceduri pa na osnovu toga doneti odluku. U tome nam pomaže anesteziolog dr Milena Pandurović iz Opšte bolnice MediGroup 

Primena epiduralne anestezije u akušerstvu je uobičajena metoda. Danas se sve veći broj trudnica odlučuje za porođaj u epiduralu iako i dalje postoji mali procenat žena koje se iz straha ne odlučuju za ovu metodu.

Šta je epiduralna anestezija?

“Epiduralna anestezija je neuroaksijalna tehnika koja pruža različite mogućnosti aplikacije lokalnog anestetika. Epiduralni blok se može izvesti na cervikalnom,torakalnom i lumbalnom nivou. Tehnike epiduralne blokade imaju široku primenu - tokom operativnog zahvata,bezbolnog porođaja, postoperative kontrole bola kao i kod terapije hroničnog bola” – objašnjava dr Pandurović i dodaje:

“Sama tehnika se bazira na identifikaciji epiduralnog prostora i aplikaciji lokalnog anestetika u isti čime se postiže blokada senzornog nerva. Aplikacija lokalnog anestetika se postiže putem epiduralnog katetera čiji je jedan kraj u epiduralnom prostoru, a drugi (slobodan kraj) preko koga se vrši aplikacija anestetika, se izvede do levog ili desnog ramena pacijenta tako da pacijent sasvim slobodno može da leži na leđima u krevetu. Aplikacija lokalnog anestetika je različita i podrazumeva pojedinačne doze anestetika u određenim vremenskim intervalima ili pak kontinuirano davanje anestetika putem pumpe čime se obezbeđuje kontinuirana analgezija (odsustvo bola)”.

a i podrazumeva pojedinačne doze anestetika u određenim vremenskim intervalima ili pak kontinuirano davanje anestetika putem pumpe čime se obezbeđuje kontinuirana analgezija (odsustvo bola)”.

Kako se daje epiduralna anestezija?

“Identifikacija epiduralnog prostora i plasiranje katetera mogu da se izvode u sedećem položaju ili u bočnom položaju” – kaže dr Milena Pandurović. ”Sama tehnika zahteva prisustvo iskusnog anesteziologa i anestetičara koji će pomoći pacijentu da se adekvatno pozicionira kako bi sam postupak bio što brži. Prosečno vreme plasiranja katetera je između 15 i 30 minuta, što zavisi kako od saradnje pacijenta tako i od anatomije kičmenog stuba. Plasiranje epiduralnog katetera nije direktno vezano sa davanjem anestetika. Preporuka je da se kateter plasira ranije ,dok se pacijentkinja ugodno oseća i može bez teškoća da zauzme odgovarajući položaj”.

Kada se daje?

“Davanje anestetika je strogo povezano sa povoljnim akušerskim nalazom, koji omogućava ovu intervenciju”, napominje dr Pandurović. “Anesteziolog u konsultaciji sa ginekologom započinje davanje anestetika. Sam tok porođaja prati akušer. Bitno je naglasiti da porođaj u epiduralu podrazumeva besprekornu saradnju anesteziologa i ginekologa”.

“Sa postizanjem povoljnog akušerskog nalaza započinje se i sa epiduralnom analgezijom. Povoljan akušerski nalaz podrazumeva prisustvo kontrakcija na 3 do 4 minuta koje traju do jednog minuta, odgovarajuću dilataciju grlića od 2 do 3 poprečna prsta ili 3 do 4 cmm kao i spontano prsnuće vodenjaka ili njegovo prokidanje” – objašnjava dr Pandurović.

Šta porodilja oseća?

“Nakon deset do petnaest minuta od prve doze anestetika, porodilja počinje da se opušta i da sve slabije oseća bol. Danas se u porodilištima širom Evrope preporučuje kontinuirano davanje anestetika putem pumpe čime se postiže zadovoljavajuća kontrola bola. Ova tehnika se primenjuje i u Opštoj bolnici Medigroup”.

“Tokom epiduralne analgezije porodilja ne oseća kontrakcije, ali oseća napone” – ističe anestezilog. “Pri dobro vođenom porođaju u epiduralu, jedino “pravo” učestvovanje majke je da dobro koristi napone kako bi novorođenče došlo na svet. Kontinuirana analgezija putem pumpe omogućava bezbedne i bezbolne  intervencije akušera nakon završenog porođaja kao što su epiziotomija, ušivanje grlića ili revizija materice”.

Kada epdural nije moguće dati?

“Vrlo su retke situacije kada je epiduralna analgezija kontraindikovana tokom porođaja. U absolutne kontraindikacije spada: infekcija na mestu plasiranja katetera,odbijanje pacijenta za ovom vrstom intervencije,koagulopatija ili druga hematološka oboljenja povezana sa produženim vremenima krvavljenja,ozbiljna hipovolemija, povišeni intrakranijalni pritisak, stenoza aortnog ili mitralnog ušća kao i alergija na lokalni aneestetik. Relativne kontraindikacije su predhodni neurološki deficit, povreda ili operacija kičmenog stuba. Kod pacijentkinja koje su na dugotrajnoj terapiji niskomolekularnim heparinom, plasiranje katetera treba odložiti 12-24 časa od aplikacije poslednje doze leka”.

Da li epidural skraćuje porođajno vreme?

“Prednost epidurala je da pacijentkinja ne oseća bolove, a druga velika prednost je skraćenje vremena trajanja porođaja odnosno ubrzavanje faze dilatacije (otvaranja), čime se skraćuje samo vreme trajanja porođaja” – kaže dr Pandurović.

“Ako porođaj kraće traje, trauma bebe zbog prolaska kroz porođajni kanal je manja, tako da su deca rođena uz pomoć epidurala značajno manje namučena tokom porođaja”. 

Najčešće komplikacije epiduralne anestezije

“S obzirom na to da je tehnika epiduralne anestezije “slep”a metoda, što znači da nije moguće vizuelno pratiti poziciju katetera u epiduralnom prostoru, ona sa sobom nosi i određeni procenat komplikacija.

- Hipotenzija, ili pad krvnog pritiska, je najčešća komplikacija nakon regionalne anestezije. Nastaje zbog smanjenog simpatičkog tonusa i pojačana je kompresijom na venu kavu koja je naročito izražena u trudnoći. Terapija je agresivna i podrazumeva primenu oksigeno terapije, vazoaktivnih lekova i infuzija tečnosti.

- Postduralna punkcijska glavobolja nastaje nakon akcidentalne punkcije dure iglom  tokom izvođenja tehnike epidurala. Glavobolja najčešće nastaje 12 do 72 sata  nakon izvođenja procedure i karakteriše se potiljačnom glavoboljom koja je veoma izražena u stojećem stavu, a prestaje u ležećem položaju. Terapija podrazumeva primenu infuzionih rastvora, ležanje na ravnoj podlozi, upotrebu analgetika koji u sebi sadrže kofein. Simptomi glavobolje prolaze za nekoliko dana, a traju maksimalno do 7 dana od izvođenja procedure.

- Ređe komplikacije podrazumevaju retenciju urina koja prestaje nakon prestanka  dejstva lokalnog anestetika, bol u leđima koji može da traje i nekoliko nedelja nakon izvođenja procedure,a terapija je simptomatska i podrazumeva primenu analgetika, kao i alergijske reakcije na lokalne anestetike.

Još jednom valja napomenuti da je porođaj u epiduralu komforna tehnika kako za pacijentkinje tako i za ceo medicinski tim I da najveći procenat žena ima pozitivna iskustva u vezi sa ovom vrstom anestezije” – zaključuje dr Milena Pandurović.