Rano otkrivanje nagluvosti kod dece

Neurofiziološki testovi za rano otkrivanje nagluvosti kod dece

Jedan od najstarijih sistema u filogenezi živih bića je slušni sistem, koji je omogućio razvoj govora i psihofizički razvoj ljudi.

Dete odmah po rođenju ima potrebu za komunikacijom sa ljudima, a to mu omogućavaju vid i sluh. Slušno hendikepirano dete ne može da poveže zvučne signale sa pojavama u svojoj okolini, pa tako zbog izostanka povratne sprege ne može da razume niti da reprodukuje govor.

Razvoj centara za sluh i govor najintenzivniji je u prvim mesecima života. U toku prelingvalnog perioda kod deteta se stvaraju zvučne slike koje nisu čvrsto fiksirane u centralnom nervnom sistemu (CNS) i mogu se korigovati. Oštećenje sluha i slušnog sistema u prvih 36 meseci dovodi do zaostajanja razvoja jezika i govora. Zato je rano otkrivanje slušnih oštećenja kod beba preduslov za dobar otoaudiološki tretman. On obuhvata habilitaciju sluha i govora, i medikamentozno-hirurški tretman kod pojedinih oboljenja spoljnjeg ili srednjeg uva, a koja pogoršavaju osnovni slušni hendikep unutrašnjeg uva i remete habilitaciju sluha i govora.

Dosadašnje iskustvo nam govori da se oštećenja sluha kod dece relativno kasno otkrivaju. Samim tim kasno se počinje sa habilitacijom sluha i govora, i rezultati nisu zadovoljavajući. Ovo se prvenstveno dešava zbog predugog čekanja roditelja da dete spontano progovori, ali i zbog prethodnih pregleda u institucijama različitih nivoa kompetentnosti – i kada su rezultati ispitivanja kontraverzni, zbog čega roditelji dugo traže izlaz šetajući od jedne do druge institucije.

Iz ovih razloga u Opštoj bolnici MediGroup uveli smo objektivno ispitivanje sluha kod novorođenčadi pre otpusta iz bolnice, metodom auditivno evociranih potencijala moždanog stabla (BERA) i akustičke impendancmetrije.

Sva novorođena deca podeljena su u dve grupe: novorođenčad bez rizika i novorođenčad sa visokim rizikom za oštećenje sluha. Grupa novorođenih beba sa visokim rizikom obuvata: asfiktičnu novorođenčad, novorođenčad sa ozbiljnom sistemskom infekcijom, onu kod kojih su primenjivani ototoksični lekovi, potom bebe koje su imale visoke vrednosti bilirubina koje su indikovale eksangvinotransfuziju, pa novorođenčad čije su majke imale TORCH infekciju u trudnoći, kao i novorođenčad sa razvojnim anomalijama spoljašnjeg i srednjeg uha, nepca i drugih segmenata glave, i konačno novorođenčad sa gluvoćom u porodici.

U opštoj populaciji oštećenje sluha se javlja kod 1 na 750 živorođene dece, dok se jedinicama intenzivne neonatalne nege oštećenje sluha javlja kod 1 na 49 dece.

Auditivni evocirani potencijali moždanog stabla su odgovori slušnog živca i moždanog stabla na akustičku stimulaciju unutrašnjeg uva tj. kohlee. Zvučno podražene slušne ćelije senzornog organa, njih oko 20.000, šalju bioelektrični potencijal u centre za sluh koji su smešteni u slepoočnom režnju. Biološki tok u moždanom stablu pobuđuje pojedine slušne structure, odnosno centre na bioelektričnu aktivnost, što mi registrujemo kao 5 talasa. Ispitivanje je reproducibilno, i na njega ne utiču san, lekovi i anestezija. Radi se sa širokopojasnim visokofrekventnim klikom za frekventno područje od 2000 do 8000 Hz, a niski i srednji registar se ispituje ton pipom ili logonom. Kod teških oštećanja sluha u visokom registru ispitivanje se nastavlja akustičkom impendancmetrijom, odnosno ispitivanjem praga  akustičkog refleksa.

Na osnovu ovako kompleksnog ispitivanja možemo doneti kompetentnu odluku da li je slušno hendikepirano dete za slušnu amplifikaciju slušnim aparatima ili za kohlearni implant kod dubokih nagluvosti. Ove metode nam omogućavaju da jasno diferenciramo disfaziju zbog senzorineuralnog slušnog hendikepa do emocionalnog kod autizma.

Ispitivanje kod beba radimo bez anestezije, a kod veće i nemirne dece do 6 ili više godina u kratkotrajnoj  inhalacionoj anesteziji. Pre otpusta iz bolnice svaka beba dobija audiološki karton za dalje praćenje. Decu iz rizičnih grupa pratimo na 6 meseci tokom 3 godine, a decu sa normalnim sluhom na godinu dana prve dve godine, i pred polazak u školu.

 Prof. dr Boris Kitanoski, otorinolaringolog-neurootolog